Η οστεοαρθρίτιδα προσβάλλει και καταστρέφει τον αρθρικό χόνδρο δηλαδή το λευκό, στιλπνό και λείο υλικό που καλύπτει τις άκρες των οστών , με συνέπειες στην κινητικότητα και λειτουργικότητα των αρθρώσεων καθώς και στην ποιότητα ζωής των ασθενών.
Είναι συχνό νόσημα και σύμφωνα με τη μελέτη ΕSORDIC , το 2006 στην Ελλάδα η επίπτωση στα άτομα που μελετήθηκαν, ήταν 6% ΟΑ γονάτων, 2% ΟΑ άκρων χειρών και 0,9% ισχίου. Δηλαδή με αναγωγή στο γενικό πληθυσμό αφορά περίπου 1.000.000 Έλληνες.
Ο παθογενετικός μηχανισμός της οστεοαρθρίτιδας είναι άγνωστος. Σίγουρα η έναρξή της σχετίζεται με μηχανική υπερφόρτωση του χόνδρου, διαταραχές στη σύστασή και εντέλει καταστροφή του . Η επούλωση των βλαβών είναι ανεπαρκής και τελικά επέρχεται η μόνιμη βλάβη.
Ως προδιαθεσικοί παράγοντες αναγνωρίζονται: η γήρανση του χόνδρου, οι κληρονομούμενες διαταραχές που αφορούν το κολλαγόνο ή άλλες πρωτείνες και διάφοροι άλλοι παράγοντες ( Παχυσαρκία, επαγγελματικές ή αθλητικές καταπονήσεις, διαταραχές του άξονα αρθρώσεων , συγγενείς ανωμαλίες κ.λ.π.) που δρουν μέσω της μηχανικής καταπόνησης και του χόνδρινου τραυματισμού.
Στην πρόληψη της οστεοαρθρίτιδας, η χρήση φαρμάκων είναι μάλλον ανεπαρκής. Μόνον οι εγχύσεις υαλουρονικών, φαίνεται από κάποιες μελέτες να προστατεύουν τις κακώσεις του χόνδρου από ανάπτυξη ΟΑ. Σημαντικότερο ρόλο παίζει η διόρθωση των μηχανικών επιβαρυντικών παραγόντων, με απώλεια βάρους, οργανωμένη εκγύμναση – προπόνηση και ανάπτυξη συγκεκριμένων μυϊκών ομάδων. Η διόρθωση των αξονικών διαταραχών των αρθρώσεων με τη χρήση κηδεμόνων ( π.χ. επιγονατίδων ) και κυρίως η χειρουργική αποκατάσταση , συνεισφέρουν σημαντικά στον τομέα αυτό.
Εάν ωστόσο υπάρξουν αρθρικοί τραυματισμοί είναι απαραίτητη η τήρηση των παρακάτω χειρουργικών αρχών : Διατήρηση αν είναι δυνατόν των μηνίσκων, αποκατάσταση συνδεσμικής αστάθειας (π.χ. σε ρήξεις του προσθίου χιαστού συνδέσμου) και προσπάθεια επούλωσης των χόνδρινων βλαβών.
Οι χόνδρινες βλάβες, αξιολογούνται με βάση την έκτασή τους ( κρίσιμο όριο τα 2 τετρ. εκατοστά ), την σταδιοποίησή τους σε ειδικές κλίμακες ( ICRS, Outerbridge κ.λ.π.) και τις απαιτήσεις του ασθενούς. Η θεραπεία των χόνδρινων βλαβών περιλαμβάνει χονδροπλαστική και μικροκατάγματα σε μικρότερες βλάβες , η χρήση αυτόλογων οστεοχόνδρινων μοσχευμάτων ( OATS ) και η αυτόλογη μεταμόσχευση καλλιεργημένων χονδροκυττάρων (ACI) για μεγαλύτερες και σοβαρότερες βλάβες.
Οι νέες μέθοδοι στη θεραπεία των χόνδρινων βλαβών και όλα τα μέτρα που αναφέρθηκαν, μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην πρόληψη της ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας.
